ANGLIKANIZM W GDAŃSKU
Stary Gdańsk może kojarzyć się z wieloma wyznaniami – luteranizmem większości mieszkańców, kalwinizmem najbogatszej elity, katolicyzmem polskiej szlachty i polskiej mniejszości. Można skojarzyć również żydów i mennonitów, którzy tworzyli krajobraz podgdańskich przedmieść i osad.
Niewielu Gdańsk kojarzy się z anglikanizmem, rodem z Londynu Henryka VIII, a przecież nawet to wyznanie miało w Gdańsku swoją wielowiekową tradycję. Handlowe kontakty grodu nad Motławą z Anglią i Szkocją sięgają średniowiecza i ówczesnej aktywnej działalności Hanzy, jednak nici łączące Londyn i Gdańsk nie zostały zerwane za czasów Rzeczpospolitej. Wręcz przeciwnie – angielskie ślady są widoczne do dzisiaj.
Przechodząc się ulicą św. Ducha w stronę Motławy, prędzej czy później znajdziemy się przy numerze 113. W kamienicy tej znajdowała się anglikańska kaplica. Anonimowy kupiec angielski w 1734 r. napisał w swoim dziełku Szczególny opis miasta Gdańska:
Z potrzeby stałej rezydencji dla anglikańskiego pastora został zakupiony bardzo ładny dom ukończony w 1707 r, w którym utworzono kaplicę, przy końcu ulicy św. Ducha. Nominacja na pastora w Gdańsku leży w gestii biskupa Londynu, zaś jego wynagrodzenie wynosi tysiąc guldenów rocznie (to jest więcej niż 50 funtów), a ponad to dodatkową opłatę od każdego brytyjskiego okrętu, który zawija do gdańskiego portu.
Stanowisko pastora w gdańsku było nieprzerwanie obsadzane przez ponad 100 lat, od 1692 r. do 1806 r.
Johanna Schopenhauer (z tych Schopenhauerów) tak opisała wnętrze tego budynku:
W najbardziej reprezentacyjnej części domu (czyli w sieni) przebito sufit, tak by kaplica była wysoka, jasna i przestronna. Umieszczono tam kazalnicę, pulpit, z którego głoszono poranną modlitwę, oraz organy.
Co może wydawać się zabawne, nawet w tak niewielkiej społeczności anglikańskiej w Gdańsku zdarzały się konflikty i problemy. Pastor pełniący swój urząd w pierwszej połowie XVIII wieku był otwartym jakobitą, czyli zwolennikiem dynastii Stuartów (potomków króla Jakuba), i w czasie zbrojnego buntu jakobitów odmówił modlenia się w intencji rządzącego króla Jerzego. Przez takie zachowanie kongregacja odwróciła się od niego…i brała udział w nabożeństwach kalwinistów gdańskich.
Obrazek – fragment zdjecia z 1901 r., kamienice 111/113, kaplica zaznaczona na żółto (źródło – serwis fotopolska)
Jeżeli interesują Cię ciekawostki związane z historia Gdańska, zapraszam do polubienia fanpage’a GEDANARIUM oraz strony internetowej 🙂
#gdansk #ciekawostkihistoryczne #historia #gdansknieznany